De Colorado kever is weer op de moestuin gesignaleerd.
In zomer vreet de coloradokever aan je aardappelloof. Als je er niets tegen doet kunnen ze je hele aardappeloogst vernielen. De coloradokever is goed herkenbaar aan de tien zwarte strepen op zijn gele dekschilden. (Hier zie je een voorbeeld). Gedurende een drietal weken leggen ze tot in juni hun eitjes af op de onderkant van de bladeren van de aardappelplant.
Het bestrijden van de Colorado kever kan door het afvangen van de kevers en ze vernietigen. De eitjes onder de bladeren van de aardappelplant kun je het beste gewoon plat drukken. Voordeel hiervan is dat de resten van de eitjes natuurlijke vijanden aantrekt.
Eén van de natuurlijke vijanden is de larve van lieveheersbeestjes (hier zie je een voorbeeld), niet verwarren met de kever.
Het bestrijden met chemische middelen is niet toegestaan op de moestuin.
In deze sombere dagen met regen, wind en/of winterse buien etc. etc. en misschien binnenkort
nog wel met vorst, is een heerlijke soms (maaltijd) soep vaak niet te versmaden.
Kan met of zonder spekjes uiteraard.
Beste leden en andere vrienden van Velt Tilburg-Breda,
Ook dit jaar geven we op twee locaties in onze omgeving moestuincursussen.
We zijn weer te vinden in Hilvarenbeek en Breda. Alle cursusdagen vallen in oktober en november. Zo ben je precies op tijd klaargestoomd voor het volgende jaar ecologisch tuinieren. Vorig jaar hebben we gemerkt dat de cursussen erg nuttig zijn en dat er mooie vriendschappen uit voort zijn gekomen. Geef je dus snel op!
In de bijgevoegde flyer vind je de nodige informatie.
Ook nietleden zijn welkom. Voel je vrij om deze flyer door te sturen naar iedereen die hier interesse in zou kunnen hebben.
Opgeven kan (zo snel mogelijk) bij Wil Wouters via wilwouters118@gmail.com.
Door Rob Beijersbergen van Henegouwen.
Complex wisselaar
Het is als amateur tuinder leuk als je zelf je tomatenzaden winnen voor het volgende jaar. Het is niet moeilijk maar dit kan echter alleen als de tomaten ras vast zijn, dus geen hybriden. Als je tenminste de zelfde soort tomaten wilt hebben, want bij hybriden weet je nooit wat de terugslag is van de kruising. Deze hybriden worden aangemerkt met F1 en zijn hiervoor dus ongeschikt.
Wat heb je nodig:
. Een mesje
. Een plastic eierlepeltje
. Een glazen potje met deksel.
. En wat overrijpe tomaten.
. Zeef
Snij de overrijpe tomaten door en schep met het eierlepeltje de zaden er uit.
Verzamel de zaadjes in een potje en doe er, ongeveer een kwart water bij.
Doe de deksel op de pot (tegen de stank) en zet dit geheel op een lichte plaats.
Laat dit geheel ongeveer een week fermenteren zodat de zaden loskomen van het vruchtvlees.
Na een week de zaadjes opvangen door de pot door een zeef leeg te gooien en de zaadjes laten drogen door ze op een gladde ondergrond te leggen.
Als de zaadjes heel goed gedroogd zijn kan men ze in een potje of een envelop doen
met daar op vermelden:
. Wat voor zaad het is
. De naam van de plant
. soort
. Oogstdatum
. En eventueel uit welke catalogus de moederplant komt.
Velt, Vereniging voor Ecologisch Leven en Tuinieren, Vier dit jaar feest. Alles hierover lees je in het pdf wat je kunt openen als op de bovenstaande afbeelding klikt. Maar voor wie niet weet wat Velt is geef ik hieronder enige uitleg vanaf hun site.
1. Wat doet Velt?
Je wil tuinieren zonder gif, ontspannen in een natuurrijke tuin en genieten van lekkere, milieuvriendelijke gerechten. Kortom, je kiest voor een ecologisch leven. Velt – Vereniging voor ecologisch leven en tuinieren – inspireert en helpt je graag je ecologische levensstijl te ontwikkelen in tuin, keuken en daarbuiten.
2. Wat biedt Velt burgers en professionals die aan de slag gaan met het aanleggen of in beheer nemen van groen?
Velt biedt praktische informatie, mooie en kwaliteitsvolle publicaties (Handboek Moestuinieren, Stappen naar een ecologische tuin, Lekker ecologisch! …), boeiende vormingen (De ecologische moestuin, Een tuin om van te smullen …), opgemerkte campagnes (Zonder (pesticiden) is gezonder) en een bruisend verenigingsleven (120 lokale afdelingen in Vlaanderen en Nederland). Daarnaast hebben we heel wat expertise over samentuinen.
De meeste kennen me wel maar zal me toch even voorstellen. Ik ben Syl en heb al enkele jaren een tuin op het complex bijgenaamd de Efteling. Een naam waar ik trots op ben. Iedereen beleeft het tuinieren op zijn of haar manier. De tuin is een weerspiegeling van wie je bent. Iedere tuin heeft zijn eigen verhaal.
De 1 heeft een grote oogst en ik vooral de grootste compost hoop. Wat ik oogst is, energie, plezier en ontspanning. Dingen die niet in de blender kunnen maar minstens zoveel vitamines opleveren voor lichaam en geest. Mijn andere hobby is schrijven, het in beeld brengen van mijn gevoel. Dus bij deze wil ik dat voor de tuin gaan doen. Een kijkje in mijn brein. Hoe ik de tuin beleef en hoe ik me steeds weer verwonder hoe een klein stukje grond in de stad je zoveel kan geven in de breedste zin van het woord het blijft echt heel bijzonder. Liefs Syl
Door Syl de Nijs.
Haai zijn we weer…
Helemaal in mijn sas wat een lovely weather..YESSSSS..zweten op die tuin, zorgen dat die kippen lellen weer spieren worden.
Fit for free,heerlijk…
Verrassingspakket
Verschillende zaaibedden gemaakt het hoort zo, maar kweenie vind het toch altijd een beetje op graven lijken…nog een stokske derbij met wat er in de grond ligt…R.I.P…hier ligt brocolli..data derbij van wanneer hij in de grond is gestopt en het plaatje van het graf is compleet.
MMM dan hoop ik toch dat mister brocolli gelovig is en zal herrijzen en over een tijdje zichzelf uit het graf graaft en weer tot volle bloei komt.
Verders nog wat surprise zaad zakjes de muizen hebben er zo aan zitten vreten dat ik echt niet meer kan zien wat erin zit…dus als ik vandaag of morgen een muis met begonia’s uit zijn reet voorbij zie rennen is dat mysterie ook opgelost.
Fijne dag dikke kusss ik heb weer genoten, effe rusten want wie een graf graaft voor een ander …krijgt pijn in zijn rug dus xxx
De aardappel: Solanum tuberosum. (Solanum komt van solanine de giftige stof die in de vrucht zit, niet in de knol). De Latijnse benaming Solanaceae zou staan voor ’troostrijke knol’.
Familie: Nachtschadigen
Afkomst: vanuit het Andesgebergte in Zuid-Amerika —> Later ingevoerd in Spanje, en nadien verdeeld in Europa.
Gebeurd vegetatief.
Zelf pootgoed winnen kan, doch het is niet makkelijk als kleine tuinier de knolletjes op temperatuur te houden! Overschot van kleine aardappeltjes kan je ook aanwenden, doch deze bevatten soms ziekten of schimmels.
Tip: Neem maximaal 1 keer pootgoed van je eigen aardappelen.
Bloeiwijze
De bloemen zijn wit tot violet, paars van kleur en staan in bijschermen. Een bloem bestaat uit 5 vergroeide kelkblaadjes.
De kleine ‘bolletjes’ die op kleine tomaatjes lijken zijn eigenlijk de vruchten deze zijn zeer giftig. (bij tomaat dan juist weer niet!).
Pootmaat in mm:
25/28 de kriel
28/35 de driel
35/40 middel
40/45 middel
50/55 bonk
Teelt
Proefvlak bij het Landbouwmuseum te Tiengemeten
Vroege, halfvroege, halflate tot late soorten. Data afhankelijk van de soorten.
Opgelet: loofsterfte kan reeds vanaf -1°C.
vroege aanplanting kan vanaf midden maart tot midden april. (weinig ziekten, doch vriesperiode). —> max. 3 maanden op het veld staan
halfvroege vanaf midden maart tot einde april.—> max. 5 maanden op het veld staan
halflate begin april tot einde april —> max. 5 maanden op het veld staan
late vanaf april tot einde mei —-> max. 5 1/2 maanden tot loofsterfte
Let op: plant slechts 1 maal om de 4 jaar aardappelen op hetzelfde perceel. (teeltafwisseling of wisselbouw).
Hou tevens rekening met andere nachtschadefamilies (tomaat, paprika, pepers, aubergine,tabaksplant, bilzekruid,…)
Gebruik resistente pootsoorten, deze geven minder kans op ziekten.
Bemesting
Alvorens we over gaan tot het poten van de pootaardappel, moeten we eerst de grond voldoende verrijkt hebben met verteerde stalmest.
Soms hoor je ook al eens spreken van composttoevoeging, daar dit zorgt voor het vasthouden van vocht bij zandige bodems. Ikzelf ben er eigenlijk geen voorstander van, daar compost dikwijls schimmels en andere ziekten bevat die bij regenweer makkelijk opspat op het loof. Dit kan op zijn beurt voor allerlei ziekten zorgen. De normale bemesting doen we op het eind van het seizoen, net voor de winter komt opzetten. We verdelen de mest over de grond en werken dit onder met een riek, de wormen zullen de rest wel verder doen. Het is heel belangrijk de grond niet om te ploegen, daar zo de bacteriebodem optimaal blijft. (aërobe en anaërobe). Als de grond echter te ‘hard’ is, kan je eerder wel de bodem omzetten ! Tijdens de vriesperiode zal de grond bevriezen en de kluiten automatisch doen breken. Zwaardere gronden zijn ideaal voor aardappelen, terwijl zandgronden sneller opwarmen maar tegelijkertijd snel uitspoelen. (Voedingsnutriënten verliezen.)
Een kaliumgift komt steeds ten goede voor een smakelijke en stevigere aardappel. Een goede ph-waarde voor de bodem = pH 5 tot 6.
Voorkieming
Het belangrijkste van de teelt is de voorkieming van de poot. (= 28 tot 35 mm) Door dit toe te passen versnel je niet alleen de teelt, maar krijgen de planten ook veel meer zekerheid om te overleven. Het kiemen gebeurt een goeie 4 weekjes voor het planten, op een lichte plaats en best bij een temperatuur van 9 tot 12 graden. Zodra de ogen zijn gevormd (klein en hard), kan afharding onder de 9 graden plaats vinden! Indien afgehard buitenshuis, moet je wel opletten voor mogelijke plotse vrieskoude. Je kan evengoed pootaardappelen de grond insteken zonder zichtbare ogen, maar dan zal de oogst wel een kleine drie weken later plaats vinden.
Grote aardappelen kunnen in twee gesneden worden, op voorwaarde dat je de aardappel enkele dagen laat drogen. (Er vormt zich dan een kurklaagje over de ‘wonde’).
Eerste zorgen
Zodra het voorjaar komt opdagen, beginnen we met onze grond te effenen. We doen dit men een schoffel. Plan eerst waar je de aardappelen gaat zetten, voor de beste opstelling qua zonlicht. (Opgang en ondergang, verluchting, maximale belichting) en houd je aan de voorschriften van de wisselteelt van je complex. Op elk tuinhuis staat aangegeven waar je je aardappelen moet poten.
Vervolgens gaan we onze plantrijen aanmaken met een voortrekker. De voren kunnen best breed genoeg uit elkaar staan. De afstanden zijn ook afhankelijk van de soort, vb.: de primeur en eersteling hebben niet zo’n bladontwikkeling t.o.v. Agria die makkelijk 2,5 m² nodig heeft per plant. Vroege pooters benutten volgende afstand: 50X40 cm. Latere soorten makkelijk 70X 40 cm of meer.
Eens de voren klaar zijn kunnen we beginnen met de aardappelplanter kuiltjes te maken en de poter erin plaatsen. Vervolgens de kuiltjes terug ophopen.
Tip: vanaf nu kan je al ‘bergjes’ maken (vakterm = ophopen), dit geeft al wat respijt en minder werk voor later. (rechtstreeks op ruggen telen kan ook).
Van zodra de planten boven komen (tussen de 10 a 20 cm), kan je een tweede aanaarding voorzien.
Het aanaarden gebeurd d.m.v. een hark en beschermd later de ondergrondse knollen die anders groen zouden worden door het licht. Groene aardappelen bevatten solanine wat giftig is voor de mens!
Weetje: het afvriezen van het loof bij een vroege aanplant, is niet altijd nefast! Vervolgens zullen blinde ogen terug uitlopen, met een ietwat mindere en latere oogst. Het enige wat nu rest is vooral onkruidonderdrukking, totdat de planten groot genoeg zijn. (ophopen = onderdrukken van onkruid). Mulching mag altijd, dit zorgt ook voor een betere vochthuishouding.
Verdere groei
De plant loopt nu verder uit tot een volwassen exemplaar en zal tot slot over gaan tot bloeiwijze.
De groei van een aardappelplant
Vanaf de bloeiperiode gaat de knol (ondergrondse stengel of stolonen genoemd) dikker beginnen worden. Deze cruciale fase in de zomerperiode is vooral belangrijk bij watertekorten! Voorzie daarom watergiften bij langdurige droogte. (enkel indien echt nodig!) Tekorten van water leiden soms tot glazigheid of doorwas. Dit is een automatische reactie van de plant, hierbij gaan de reeds bestaande knolletjes op hun beurt nieuwe knolletjes aanmaken. M.a.w.: het vocht dat onttrokken wordt uit de eerste knollen geeft deze glazigheid tot gevolg.
De oogst
Dit doe je best op een mooie zonnige dag! Het oogsten gebeurt ten vroegste na de bloei en ten laatste een tweetal weken na de loofsterfte. Zo harden de aardappelen af d.m.v. een kurklaagje (schil) dat aangemaakt wordt ter bewaring.
Hoe gaan we te werk:
Met voldoende afstand v/d plant gaan we de spitriek onder de aardappelen steken en vervolgens oplichten. (ervaring kan helpen).
We halen vervolgens ALLE aardappelen weg, daar achterblijvers het volgende jaar voor groot ongemak zorgen. Selecteer de slechtere of aangestoken aardappelen van de goeie. (Vakterm = lezen van de aardappel). Gebruik gestoken aardappelen voor onmiddellijke consumptie en de gave aardappelen laat je vervolgens enkele uren op het veld liggen. Zodoende deze kunnen drogen vooraleer op te slaan. Na droging bergen we de aardappelen op in een kelder en zie vooral dat er geen licht aan te pas komt! Zorg ook voor een goeie ventilatie, vooral in het begin! (een goeie temperatuur is 4 a 5 °C.)
De vers gerooide aardappel verdampt in het begin nog veel vocht! (Niet afdekken is de boodschap).
Tip: het loof van de aardappel kunnen we beter niet op de composthoop gooien, daar deze mogelijk besmet kan zijn met de coloradokever of schimmels, e.d… en die zouden onze composthoop alleen maar aansteken.
Weet ook dat aardappelen een goed diepbewerkte bodem met weinig voedingsstoffen erin zullen achterlaten. Een goeie naplant zou bv. jonge (winter)- preiplantjes zijn, die zo genieten van de diepbewerkte bodem. Geef hierbij nog wel regelmatig een trage meststof.
Tip: het planten van bepaalde Tagetes ‘Afrikaantjes’, kunnen instaan tegen bodemaaltjes.
Weetje: men zou bezig zijn met natuurlijke producten (lokstof) te maken, om de cystenaaltjes te onderdrukken of zelfs totaal te vernietigen! In zulk geval wordt bodemmoeheid uitgesloten.
Voedingswaarde
Grootste deel bestaat uit water, kalium, calcium, magnesium, ijzer,vitaminen B1, B2, C, proteïnen en mineralen. Ze vormen een onmisbare portie in ons dagelijks bestaan van vitaminen e.d.!
Keukentip: Kook eens aardappelen in de schil, dit zorgt ervoor dat de vitaminen beter behouden blijven. Ook in smaak is er een groot verschil.
Aardappelen die sponsachtig worden, kan je een tijdje in koud water leggen. Je zal zien dat ze zich volzuigen en terug harder gaan aanvoelen.
Aardappelen die veel zetmelen bevatten barsten veel vlugger uit hun schil tijdens het koken t.o.v. vastkokende.
Nu de aardappels weer van het land af komen dient zich meteen ook een probleem aan. Waar laat je zo’n lading eetbaar goud? Je kunt ze in kisten of manden doen en thuis op een donkere, koele, plaats bewaren maar je zal zien dat de aardappelen beginnen te spruiten rond November-December en na die tijd worden ze steeds slapper en minder smakelijk.
Er is en oude boeren methode om aardappels op het land te bewaren. In de zogenaamde ‘aardappelbelt’. Aardappels worden dan niet ingekuild, maar ‘opgekuild’. Bovenop het maaiveld. Hoe dat werkt zie je hieronder. Uit eigen ervaring blijkt deze methode het beste te zijn van alle andere methodes, als je tenminste af wil zien van het gebruik van ‘anti-spruit’ chemicaliën.
Op bovenstaande tekening zie je een dwarsdoorsnede van een aardappelbelt. De aardappelen worden op de grond gestort en afgedekt met stro. Daarna schep je er een dikke laag aarde tegenaan die je rondom de aardappelbelt uitgraaft zodat er meteen een soort van mini gracht ontstaat waarmee je het overtollige regenwater op kunt vangen en zelfs af kan voeren zodat je aardappelen niet nat worden en gaan rotten.
Je stort je oogst gewoon op de vrijgekomen grond en dekt die berg af met stro. Het mooiste is als je over lange ongebroken stro-stelen kunt beschikken waardoor de afwatering onder het zand optimaal is. Wij verkregen dat ongebroken stro door ons graanveldje met de hand af te maaien en met de hand te dorsen (zie het artikel over graan telen op de Overkroeten-site). In dit hoofdstuk tref je tevens alle informatie over onze ervaringen met eigen graan.
Als je al het stro rond de aardappelen hebt getast krijg je een soort kleine hooiberg en zie je geen enkele aardappel meer liggen. Dit dient ter isolatie van de aardappelberg eronder. Het stro zorgt voor voldoende ventilatie en isolatie voor zomer en winter. Als je daarmee klaar bent kun je je schep in de grond zetten om een geul rond de aardappelbelt te gaan graven en de uitgegraven kun je vervolgens tegen het stro aan leggen. graaf de geul in een ruime cirkel rond de berg want je hebt ruimte nodig om de grond op te leggen.
Als dat gedaan is ziet de aardappel belt er zo uit. Er zit dan een dikke laag grond om het stro heen van zo’n 10 tot 15 cm.
Met je hand graaf je een gat uit dat net groot genoeg is om er je hand doorheen te kunnen steken om er aardappelen uit te kunnen halen. Je zal zien dat het moeite kost om door de strolaag heen te graven.
Het gat dicht je af met een dot stro en daar leg je dan een dikke kluit grond op. Nu kunnen de aardappelen bewaard worden tot de volgende aardappeloogst. In de winter is het in de belt warmer dan buiten. Dat komt enerzijds door de isolerende werking van het stro maar ook omdat de aardappelen warmte vasthouden. Het kan buiten 20 graden vriezen en in de belt net boven nul zijn. Dat was een ervaring die ik opdeed in de winter van 2011.
Op de bovenstaande foto zie je een dwarsdoorsnede van een aardappelbelt in het voorjaar. Sommige aardappels zijn gaan spruiten maar onderin zijn de aardappels nog steeds van perfecte kwaliteit. We hebben er toen frieten van gebakken omdat de volgende oogst er al weer aan zat te komen.
Muizen houden van aardappelbelten en reken er maar op dat er een aantal in zullen zitten. Ze doen zich tegoed aan de warmte en de aardappelen maar eten nooit zoveel als jij.
Op de bovenstaande foto zie je een van de aardappelen waar muizen zich tegoed aan hebben gedaan. In totaal waren dat er maar een paar. Dus de schade valt enorm mee.
